Η συμμετοχή Ελλήνων καλλιτεχνών σε εκδηλώσεις στο Iσραήλ εν μέσω της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα έχει προκαλέσει κύμα αντιδράσεων. Στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης βρέθηκαν η Γλυκερία, ο Νίκoς Βέρτης και η Ελένη Φoυρέιρα, ενώ εντείνεται η πίεση προς καλλιτέχνες να πάρουν θέση σε ένα αμιγώς πολιτικό και ηθικά φορτισμένο πλαίσιο.
Προ ημερών, ο Χρήστος Νικολόπουλος ανακοίνωσε ότι ακυρώνει τη συμμετοχή του στη συναυλία του φεστιβάλ Meridiano στο Iσραήλ. Στην ανακοίνωσή του, διευκρίνισε ότι «δεν επιθυμώ η παρουσία μου να θεωρηθεί ως πολιτική θέση ή ως αποδοχή οποιασδήποτε μορφής βίας από κανέναν».
Η συναυλία στην οποία θα συμμετείχε μαζί με τη Γλυκερία, την Πίτσα Παπαδοπούλου, τον Στέλιο Διονυσίου και την Ελεάννα Παπαδοπούλου αποτέλεσε τη θρυαλλίδα για να ανοίξει δημόσια ο διάλογος για τη στάση των Ελλήνων καλλιτεχνών έναντι της πολιτικής κατάστασης στο Iσραήλ.
Η παρουσία Ελλήνων καλλιτεχνών στο Iσραήλ, ανάμεσά τους η Γλυκερία, ο Νίκoς Βέρτης, η Ελευθερία Αρβανιτάκη και ο Κωνσταντίνος Αργυρός, έχει βάθος χρόνου.
Ωστόσο, όσο συνεχίζεται η αιματοχυσία στη Γάζα, η πολιτιστική ανταλλαγή αντιμετωπίζεται όλο και περισσότερο με καχυποψία, ακόμα και ως συνενοχή.
Η κλιμάκωση της βίας, η ανθρωπιστική καταστροφή, η μερική άρση του αποκλεισμού και η σφοδρή κριτική από τον ΟΗΕ και ηγέτες χωρών της Δύσης έχουν εντείνει τη διεθνή πίεση προς το Ισραήλ. Μέσα σε αυτό το κλίμα, ακυρώνονται πολιτιστικές και εμπορικές συνεργασίες και καλλιτέχνες διεθνώς καλούνται να πάρουν θέση.
Η περίπτωση της Γλυκερίας
Παρά την πολυετή παρουσία της στο Ισραήλ και τη δημοφιλία της στο ισραηλινό κοινό, η Γλυκερία δεν ανακοίνωσε άμεσα την ακύρωση της συμμετοχής της στη συναυλία του φεστιβάλ Meridiano, η οποία έχει προγραμματιστεί για τις 17 Ιουνίου.
Σύμφωνα με ισραηλινό δημοσίευμα του ynet, η ίδια φέρεται να δήλωσε ότι «λυπάμαι που μία μικρή ομάδα ανθρώπων προσπαθεί να καταστρέψει τη θαυμάσια πολιτιστική σχέση μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας, η οποία διατηρείται με μεγάλη επιτυχία εδώ και χρόνια. Είμαι καλλιτέχνιδα που ασχολείται με τη μουσική και όχι με την πολιτική. Θα εμφανιστώ όπου με θέλουν, και στο Ισραήλ».
Η Γλυκερία αρνήθηκε ότι έκανε αυτή τη δήλωση, μέσω ανάρτησης στο Instagram. Παρά τη διάψευση, οι αντιδράσεις στα κοινωνικά δίκτυα ήταν έντονες, και τελικά η καλλιτέχνιδα αποσύρθηκε από τη συναυλία προς τιμήν του Μίκη Θεοδωράκη στο Καλλιμάρμαρο, καθώς και από άλλες προγραμματισμένες εμφανίσεις στην Ελλάδα.
Ο Νίκoς Βέρτης
Ο Νίκoς Βέρτης, με εξίσου μακρά και επιτυχημένη πορεία στο Iσραήλ, δεν έχει ανακοινώσει πρόθεση ακύρωσης των συναυλιών του στην Ιερουσαλήμ, οι οποίες είναι προγραμματισμένες για τις 17, 18 και 19 Ιουνίου και έχουν ήδη εξαντλήσει τα εισιτήρια, όπως ανακοινώθηκε μέσω Instagram.
Η σχέση του με το ισραηλινό κοινό είναι πολυετής και βαθιά. Δεν είναι η πρώτη φορά που επισκέπτεται τη χώρα εν μέσω έντασης: το 2021, κατά τη διάρκεια κλιμάκωσης της σύγκρουσης, ο ίδιος και η ομάδα του βρέθηκαν σε καταφύγιο λόγω βομβαρδισμών.
«Ο ήχος των σειρήνων και η αναχαίτιση πυραύλων από το Iσραήλ ήταν κάτι που δεν φανταζόμουν ότι θα ζήσω», είχε δηλώσει τότε μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα.
Η Ελένη Φουρέιρα
Η περίπτωση της Ελένης Φoυρέιρα είναι διαφορετική αλλά ενδεικτική του πώς ο δημόσιος διάλογος δεν περιορίζεται μόνο στις εμφανίσεις αλλά και στις μουσικές επιλογές και συνεργασίες.
Η διασκευή του τραγουδιού Disco Tech, που αρχικά κυκλοφόρησε από τον Ισραηλινό DJ Itay Galo, προκάλεσε οργή σε μερίδα των θαυμαστών της. Ο Galo έχει εκφράσει ανοιχτά τη στήριξή του στον ισραηλινό στρατό (IDF), γεγονός που ενέτεινε την αντίδραση του κοινού.
Παρότι η ίδια δεν προχώρησε σε δήλωση, η ανάδειξη του θέματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειξε ότι η κοινή γνώμη πλέον κρίνει όχι μόνο την πολιτική στάση ενός καλλιτέχνη, αλλά και τις πολιτικές αποχρώσεις των συνεργατών του.
Οι αντιδράσεις σε καλλιτέχνες που εμφανίζονται στο Ισραήλ αντανακλούν μια αυξανόμενη κοινωνική απαίτηση. Δημόσια πρόσωπα να παίρνουν ηθική θέση. Στην εποχή των social media, η τέχνη δύσκολα παραμένει ανεπηρέαστη από την πολιτική.
Οι δημιουργοί καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στην καλλιτεχνική ελευθερία και στην κοινωνική ευθύνη. Και καθώς η δημόσια εικόνα τους κρίνεται διαρκώς, τα ερωτήματα επανέρχονται:
Πού τελειώνει η τέχνη και πού αρχίζει η ευθύνη; Είναι η σιωπή ουδετερότητα ή συνενοχή;
Διαβάστε επίσης:
Κρήτη: Ισραηλινοί τουρίστες ζήτησαν από σερβιτόρα να αλλάξει μπλούζα αλλιώς δεν θα της άφηναν tips
Γλυκερία: Μετά το Καλλιμάρμαρο ακυρώνονται κι άλλες συναυλίες της στην Ελλάδα