Σε κατάσταση αυξημένης επιτήρησης βρίσκεται η Λάρισα, καθώς ο ΕΟΔΥ ανακοίνωσε θάνατο ηλικιωμένου άνδρα από αιμορραγικό πυρετό Κριμαίας – Κονγκό σε οικισμό του Δήμου Ελασσόνας. Ο ασθενής, άνω των 70 ετών, εμφάνισε σοβαρή κλινική επιδείνωση και τελικά κατέληξε.
Η ασθένεια προκαλείται από ιό και μεταδίδεται είτε με το τσίμπημα μολυσμένου τσιμπουριού είτε μέσω επαφής με αίμα, σωματικά υγρά ή ιστούς μολυσμένων ανθρώπων ή ζώων. Τα τσιμπούρια λειτουργούν ως φορείς του ιού, τον οποίο μεταδίδουν ακόμη και από ζώα που δεν νοσούν εμφανώς.
Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως μέσα σε 1 έως 14 ημέρες από την έκθεση και μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, ρίγη, πονοκέφαλο, μυαλγίες, κόπωση, κοιλιακά ενοχλήματα, ναυτία ή και εμέτους.
Σε σοβαρές περιπτώσεις, προκαλούνται αιμορραγίες, σοβαρή πολυοργανική ανεπάρκεια και κυκλοφορικό σοκ. Η θνητότητα μπορεί να φτάσει το 30-50% σε νοσηλευόμενους ασθενείς, καθώς δεν υπάρχει ειδική θεραπεία.
Τι είναι ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας – Κονγκό
Πρόκειται για μια σπάνια αλλά ιδιαίτερα επικίνδυνη ιογενή λοίμωξη, που εντοπίζεται σε πολλές περιοχές του κόσμου, κυρίως στην Ασία, την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και μέρη της Ευρώπης.
Περιστατικά έχουν καταγραφεί στα Βαλκάνια, την Τουρκία, την Ουκρανία και την Ισπανία. Στην Ελλάδα, το τελευταίο καταγεγραμμένο εγχώριο κρούσμα πριν το σημερινό εντοπίστηκε το 2008 στη Θράκη.
Ομάδες υψηλού κινδύνου περιλαμβάνουν όσους εργάζονται ή δραστηριοποιούνται στην ύπαιθρο, όπως αγρότες, κτηνοτρόφοι, κυνηγοί, πεζοπόροι, κατασκηνωτές και επαγγελματίες υγείας που έρχονται σε επαφή με μολυσμένους ασθενείς.
Μέτρα πρόληψης και προστασίας
Ο ΕΟΔΥ καλεί τους πολίτες, ιδίως εκείνους που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, να λάβουν μέτρα ατομικής προστασίας από τα τσιμπούρια. Αν και ο συνολικός κίνδυνος εμφάνισης της νόσου στην Ελλάδα είναι χαμηλός, τα τσιμπούρια μπορούν να μεταδώσουν σοβαρές λοιμώξεις, όταν είναι μολυσμένα.
Συστήνεται η χρήση προστατευτικών ρούχων, απωθητικών και τακτικός έλεγχος του σώματος μετά από έκθεση σε περιοχές με βλάστηση, προκειμένου να περιοριστεί η πιθανότητα μετάδοσης.
Συγκεκριμένα, συστήνονται τα παρακάτω:
1. Αποφεύγετε περιοχές όπου μπορεί να υπάρχουν τσιμπούρια (δάση, λιβάδια, περιοχές με δέντρα, θάμνους, ψηλά χόρτα, σωρούς φύλλων, πυκνή βλάστηση).
2. Σε περίπτωση που είναι αναγκαίο να βρεθείτε σε περιοχές όπου πιθανόν υπάρχουν τσιμπούρια:
- Περπατάτε πάντα στο κέντρο των μονοπατιών και όχι μέσα σε πυκνή βλάστηση.
- Φοράτε ρούχα ανοιχτού χρώματος (για να βλέπετε εύκολα τα τσιμπούρια) και κατά προτίμηση μπλούζες με μακριά μανίκια, μακριά παντελόνια, ψηλές κάλτσες και μπότες/κλειστά παπούτσια. Βάζετε το παντελόνι μέσα από τις κάλτσες και τις μπότες. Φοράτε γάντια, ιδίως, όταν αγγίζετε χόρτα/ φυτά ή ζώα με τα χέρια σας (βάζετε τα μανίκια της μπλούζας μέσα στα γάντια).
- Βάζετε εντομοαπωθητικά σπρέι ή λοσιόν στο γυμνό/ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα σας (σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης).
- Μην ξαπλώνετε και μην κάθεστε απευθείας στο έδαφος στην ύπαιθρο.
- Κάντε ντους ή μπάνιο αμέσως μετά την επιστροφή σας από την ύπαιθρο.
- Εξετάζετε προσεκτικά τα ρούχα και το δέρμα σας για τσιμπούρια, κατά τη διάρκεια και μετά τη δραστηριότητα στην ύπαιθρο. Αφού επιστρέψετε σπίτι, βγάλτε τα ρούχα, τις κάλτσες και τα παπούτσια σας έξω από το σπίτι και ελέγξτε τα για τσιμπούρια.
- Εάν εντοπίσετε τσιμπούρι στα ρούχα σας, αφαιρέστε το προσεκτικά (όχι με γυμνά χέρια).
- Εάν βρείτε τσιμπούρι στο σώμα σας, αυτό θα πρέπει να αφαιρεθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και με σωστό τρόπο, με κατάλληλη λαβίδα/ τσιμπιδάκι. Εάν δεν ξέρετε τον σωστό τρόπο αφαίρεσης του τσιμπουριού ή δεν έχετε την κατάλληλη λαβίδα, ΜΗΝ βγάζετε μόνοι σας το τσιμπούρι, αλλά πηγαίνετε άμεσα στον ιατρό, στο πιο κοντινό Κέντρο Υγείας ή Νοσοκομείο.
- ΜΗΝ πιάνετε το τσιμπούρι με γυμνά χέρια, αλλά πάντα με γάντια. ΜΗΝ ζουλήξετε, ΜΗΝ σπάσετε, ΜΗΝ συμπιέσετε και ΜΗΝ τρυπήσετε το σώμα του τσιμπουριού.
- ΜΗΝ «ενοχλείτε» το τσιμπούρι, όταν είναι προσκολλημένο στο δέρμα (π.χ. μην ρίχνετε πάνω στο τσιμπούρι λάδι, οινόπνευμα, βαζελίνη, πετρέλαιο).
3. Εφαρμόστε στα ζώα σας προληπτικά θεραπεία ενάντια στα τσιμπούρια σε τακτά χρονικά διαστήματα, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες κτηνιάτρου και διενεργείτε τακτικές απεντομώσεις σε στάβλους/ κτηνοτροφικές μονάδες.
4. Φοράτε γάντια και προστατευτικό ρουχισμό, όταν έρχεστε σε επαφή με ζώα ή με το αίμα ή άλλους ιστούς/ εκκρίσεις ζώων, π.χ. κατά τη σφαγή ζώων.
5. Ισχύει η πάγια οδηγία να πίνετε μόνο παστεριωμένο γάλα και να μην τρώτε φρέσκα μαλακά τυριά, εάν δεν έχουν ωριμάσει σύμφωνα με το προβλεπόμενο, απαιτούμενο χρονικό διάστημα. Επίσης, να μην καταναλώνετε γαλακτοκομικά προϊόντα, εάν δεν γνωρίζετε ότι τηρήθηκε η σωστή διαδικασία παρασκευής τους για την προστασία σας από διάφορα νοσήματα που μεταδίδονται με αυτόν τον τρόπο.
6. Για τη μείωση κινδύνου μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο:
- Αποφεύγετε τη στενή φυσική επαφή με ύποπτα ή επιβεβαιωμένα περιστατικά αιμορραγικού πυρετού.
- Φοράτε γάντια και προστατευτικό εξοπλισμό κατά τη φροντίδα ασθενών.
- Πλένετε τακτικά τα χέρια σας μετά τη φροντίδα ασθενών.
- Για επαγγελματίες υγείας: εφαρμόζετε αυστηρά τις βασικές προφυλάξεις πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων, κατά την εξέταση, φροντίδα και περίθαλψη ασθενών.
Περισσότερες και πιο αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα προστασίας από τα τσιμπούρια μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ (ΕΔΩ).
Οι εθνικές και περιφερειακές Αρχές Δημόσιας Υγείας και Κτηνιατρικής βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία για τον συντονισμό των δράσεων πρόληψης και απόκρισης. Το υπουργείο Υγείας, ο ΕΟΔΥ και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων συντονίζουν τις δράσεις απόκρισης, σε συνεργασία με τις περιφερειακές τοπικές Αρχές.
Στις 27/6/2025 έγινε συνάντηση εργασίας των εθνικών Αρχών Δημόσιας Υγείας και Κτηνιατρικής, των περιφερειακών Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημόσιας Υγείας και Κτηνιατρικής, και ειδικών επιστημόνων, για την οργάνωση και τον συντονισμό των δράσεων πρόληψης και απόκρισης.
Στη συνάντηση συμμετείχαν: το υπουργείο Υγείας, ο ΕΟΔΥ, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, το Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Αρμποϊών και Αιμορραγικών Πυρετών (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), οι αρμόδιες υπηρεσίες του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, η Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας & Κοινωνικής Μέριμνας και η Διεύθυνση Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Θεσσαλίας, καθώς και ειδικοί επιστήμονες από τον Οργανισμό ΕΛΓΟ-Δήμητρα και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Οι δράσεις άμεσης απόκρισης που αποφασίστηκαν περιλαμβάνουν:
- Άμεση διερεύνηση των επαφών του ασθενούς στο οικογενειακό και στο νοσοκομειακό περιβάλλον (δηλ. στους χώρους παροχής φροντίδας υγείας), αξιολόγηση του κινδύνου των επαφών και παρακολούθηση των επαφών.
- Δράσεις ενημέρωσης των επαγγελματιών υγείας για εγρήγορση σχετικά με ύποπτα περιστατικά σε τοπικό και πανελλαδικό επίπεδο.
- Δράσεις ενημέρωσης ομάδων υψηλού κινδύνου σε τοπικό επίπεδο για τα συνιστώμενα μέτρα πρόληψης.
- Δειγματοληπτικός έλεγχος τσιμπουριών και ζώων από τη συγκεκριμένη περιοχή για την παρουσία του ιού.
- Στοχευμένες απεντομώσεις στη συγκεκριμένη περιοχή.
- Οροεπιδημιολογική μελέτη σε δείγμα πληθυσμού της συγκεκριμένης περιοχής.
- Στοχευμένα μέτρα ελέγχου και πρόληψης της νόσου στα ζώα από τις κτηνιατρικές Αρχές.
Ο ΕΟΔΥ συστήνει την εφαρμογή των μέτρων με σχολαστικότητα, ιδίως από τις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Τηλέφωνα επικοινωνίας ΕΟΔΥ: 1133, 2105212385, 2105212355
Διαβάστε επίσης:
Βορίδης: Το πρωί στον ΣΚΑΙ «δεν υπάρχει τίποτα για μένα» και το απόγευμα παραίτηση
Ο Πάνος Παπανικολάου ανέβασε το πιο «πολύτιμο φακελάκι» που έχει λάβει