Με την καθιερωμένη κυριακάτικη ανάρτησή του ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχείρησε να αναλάβει, έστω και ρητορικά, την ευθύνη για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ.
«Ας είμαστε ειλικρινείς, αποτύχαμε», έγραψε, υποσχόμενος ότι «το απόστημα θα σπάσει» και προαναγγέλλοντας την κατάργηση του οργανισμού και την απορρόφησή του από την ΑΑΔΕ.
Λίγες ώρες αργότερα, η ίδια η ανάρτηση είχε συγκεντρώσει πάνω από 3.500 σχόλια. Η συντριπτική πλειονότητα ήταν οργισμένη. «Τώρα εσύ είσαι πρωθυπουργός ευρωπαϊκής χώρας;», «Όλο το κόμμα για φυλακή», «Ανίκανε! Καταστροφέα της χώρας!», «Αηδία έχετε καταντήσει», δείγμα μόνο της δυσπιστίας που συσσωρεύεται μήνες τώρα γύρω από το Μαξίμου.
Η «αυτοκριτική» του Πρωθυπουργού για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν πείθει. Η κυβέρνηση ανακάλυψε την αποτυχία μόνο όταν ξέσπασε το σκάνδαλο και επιβλήθηκαν βαριές κυρώσεις σε διεθνές επίπεδο.
Σύμφωνα με το Reuters, η Κομισιόν επέβαλε στην Ελλάδα πρόστιμο ύψους 392 εκατομμυρίων ευρώ για παρανομίες στις αγροτικές επιδοτήσεις, ενώ το Ευρωπαϊκό Γραφείο Εισαγγελέα άσκησε κακουργηματικές διώξεις, οι οποίες οδήγησαν σε πέντε υπουργικές παραιτήσεις. Η κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ παρουσιάστηκε ως «γενναία απόφαση», αλλά ήρθε μόνο όταν η υπόθεση μετατράπηκε σε διεθνή διασυρμό.
Ο Πρωθυπουργός απέδωσε ευθύνες στο «βαθύ κράτος» και σε «διαχρονικές αδυναμίες» του μηχανισμού επιδοτήσεων, κάνοντας λόγο για πελατειακές πρακτικές. Όμως, το μεγαλύτερο μέρος των επίμαχων περιόδων αφορούν θητείες στελεχών της ΝΔ, των «αρίστων», και όχι κάποιων ανώνυμων τεχνοκρατών.
Η συγχώνευση των αρμοδιοτήτων του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ παρουσιάζεται ως λύση, αλλά ειδικοί προειδοποιούν πως δεν αρκεί μια απλή μεταφορά στο φοροεισπρακτικό υπερ-θεσμικό πλαίσιο.
Ο αγροτικός τομέας απαιτεί εξειδικευμένο μηχανισμό ελέγχου, προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες των ενισχύσεων και των ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο τεχνικό. Υπάρχει σοβαρή κρίση αξιοπιστίας. Η οργή κάτω από τη σχετική ανάρτηση του Πρωθυπουργού δεν είναι αποσπασματική.
Είναι η συνέχεια ενός κλίματος δυσπιστίας που έχει ενταθεί μέσα από τις επικοινωνιακές αστοχίες της κυβέρνησης: από την τραγωδία στα Τέμπη, μέχρι την αδυναμία διαχείρισης της ακρίβειας. Κάθε δημόσια παρέμβαση μοιάζει να ανοίγει έναν νέο κύκλο κοινωνικής απογοήτευσης.
Το πολιτικό κόστος είναι ήδη αισθητό, με επιπτώσεις σε πολλά επίπεδα. Σε διεθνές επίπεδο, η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και η μείωση των μελλοντικών αγροτικών επιδοτήσεων κατά 5% πλήττουν άμεσα έναν κρίσιμο πυλώνα της εθνικής οικονομίας.
Παράλληλα, η απομάκρυνση στελεχών όπως ο Μάκης Βορίδης έχει προκαλέσει εσωκομματικές εντάσεις, ιδιαίτερα στο δεξιό ακροατήριο της ΝΔ.
Η πρόκληση για την κυβέρνηση είναι διπλή. Από τη μία, πρέπει να επιστρέψει άμεσα τα παράνομα κονδύλια στην ΕΕ. Από την άλλη, να καταφέρει να διατηρήσει όρθιο το σύστημα αγροτικών πληρωμών τουλάχιστον μέχρι το 2026.
Το ερώτημα είναι αν υπάρχει πλέον η απαραίτητη πολιτική αξιοπιστία και η τεχνική ικανότητα για να συμβεί αυτό.
Το «αποτύχαμε» του πρωθυπουργού ηχεί κενό όταν συνοδεύεται από διαρκή επίκληση του «βαθέος κράτους», μια βολική ομπρέλα που καλύπτει φίλους και κομματικούς μηχανισμούς.
Όταν η δημόσια «καλημέρα» ενός πρωθυπουργού μετατρέπεται σε χοάνη χιλιάδων οργισμένων σχολίων, το πρόβλημα δεν είναι πια μόνο θεσμικό. Είναι βαθύτατα πολιτικό και, ίσως, υπαρξιακό για την ίδια τη διακυβέρνησή του.
Διαβάστε επίσης:
ΟΠΕΚΕΠΕ: «Ο επόμενος θα είσαι εσύ» – Το δημοσίευμα για τις απειλές Βορίδη σε Μητσοτάκη
Χάνουν και τον Πορτοσάλτε: «Ο Μητσοτάκης απέτυχε» (video)